Göz ardı edilmemesi gereken diğer bir husus ise ABD li birçok firmanın Çin de, Çin li birçok firmanın da ABD de yatırımlarının olduğudur. Ticaret savaşlarından en çok dünya refahının olumsuz etkileneceği aşikârdır. İfade özgürlüğü, insan hakları konusunda çok daha güvenilir bir ülkedir. Perifer oluşturmada Çin in başarısız kalacağı ön görülebilir, ABD çok daha önceden yumuşak gücünü oluşturmuştur. Çin in liberal değerlere uyum sağlayan zamanla daha liberal bir ülke olması beklenir. Çin in tasarruf kültürü ve ABD nin tüketim kültürü göz önünde bulundurulmaldır.
Batı ülkelerinde tüketilen çay ticaretinin %90 ını 7 şirket gerçekleştirmektedir. Cargill, tahıl vinçleri, demiryolu bağlantıları, gemiler, terminaller ve mavnalara sahip olup dünya tahıl dağıtımının %80 ini kontrol ve idare etmektedir. Küresel tahıl ticaretinin %80 i üç çok uluslu şirketin (ADM, Cargill, Bunge), küresel mısır tohumu ticaretinin %65 i iki çok uluslu şirketin (Monsanto ve DuPont) kontrolü altındadır. İstatistikler, çok uluslu şirketlerin güçlerinin giderek arttığını, tarımsal gıda endüstrisinde de önemli ölçüde şirketleşme ve tekelleşme eğilimi olduğunu göstermektedir. Dünyanın en kârlı şirketlerinin faaliyet gösterdiği, büyük nakit akışı, uluslararası ve ulusal politikalar üzerinde yaygın bir etkiye sahip çok uluslu tarımsal gıda piyasası birkaç çok uluslu devin kurumsal tekelindedir. Devletlerin bu şirketlere verdiği teşvikler ve yaptığı müdahaleler araştırılması gereken önemli bir problem alanıdır. Söz konusu küresel şirketler olduğunda şeytan çoğu zaman ayrıntılarda gizleniyor. Örneğin dünyanın en büyük kirleticileri arasında, özel şirketler kulvarında ilk beşe giren Shell, Şubat 2021’de net sıfır emisyon niyetini somut bir stratejiye döktü. Ancak stratejide, iklim krizi ile mücadelede en kritik dönem olarak görülen önümüzdeki on yılda üretimin yüzde 20 oranında arttırılması öngörülüyor.
- “Rektörlük makamı, kayyumluk makamı tarafından bu tarz kelimeler (LGBTI +, kuir, toplumsal cinsiyet) haz edilmeyen ve mimlenen kelimeler.
- Bakanlığın sunduğu planda müsilajla mücadele için öncelikli olarak Marmara Belediyeler Birliği bünyesinde Bilim ve Teknik Kurulu adında bir yapının oluşturulması ve bir “Stratejik Plan” hazırlanması öngörülüyor.
- Ayrıca, net sıfır emisyon hedefinin temelini oluşturan prensipler birtakım genellemelere dayanıyor.
- “ODTÜ’nün ormanı ve derelerini ODTÜ’yle ilgili bulmayan atanmışlar hem iklim krizinin hem toplumsal cinsiyetin herhangi bir meseleyi kesen temalar olduğunu anlamıyor olabilir.
Yetkililer müsilajı Kanal İstanbul’u olumlu bir proje gibi göstermek için bir fırsat olarak kullanıyor. WMO Genel Sekreteri Profesör Petteri Taalas, “Bu yeni sıcaklık kaydı, bu nedenle, gözlemlediğimiz iklim değişikliği ile tutarlıdır” dedi. Antartika Bölgesi’nde ise, Dünya Meteoroloji Örgütü’nün (WMO) 1 Temmuz’da yaptığı açıklamaya göre sıcaklık 18.3 santigrat dereceye ulaştı. Mart 2015’te bir önceki en yüksek 17.5 santigratlık dereceyi gölgede bıraktı. Rusya’nın başkenti Moskova ise 23 Haziran’da sıcaklığın 34.7’ye çıkmasıyla en sıcak gününü yaşadı. Temmuz başında Sibirya’da bir kasabada sıcaklığın 37 dereceye kadar ulaşmasıyla da son 120 yılın en sıcak günlerini yaşadı. Türkiye’de ise özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde son günlerde aşırı sıcaklar yaşanıyor.
Tüm bu eksiklikler kamuoyu baskısı olmadan en basit adımların dahi atılamayacağını ortaya koyuyor. Altın Kemer Plajı’nın 2012’de İzmit Körfezi’nin Mavi Bayrak sertifikası alan ilk plajı haline gelmesi vaktiyle bir “mucize” olarak değerlendirilmişti. Kocaeli’nin Karamürsel ilçesinde, Hereke ve Dilovası kıyılarının tam karşısında bulunan bu plaj daha geçtiğimiz sene yeniden Mavi Bayrak almaya hak kazandı. Altın Kemer, “deniz salyası” olarak adlandırılan müsilajla kaplanan ilk sahillerden biri oldu. Finlandiya’nın Kuzey Kutup Dairesinde bulunan Laponya bölgesinde bulunan Utsjoki-Kevo istasyonunda ise 107 yıl sonra sıcaklık rekoru kırıldı. Bölge, Temmuz ayı başında 0.9 santigrat derece daha düşük ısıya ulaşarak 33.7 dereceyi gördü. Ülkede en son, Temmuz 1914’te Laponya’daki Inari Thule bölgesinde 34.7 santigratlık sıcaklık, bilinen en yüksek değer olarak kayıtlara geçmişti. Aşırı sıcaklar ABD’nin doğu yakasında yer alan New York’ta eyaletini de etkiledi. Temmuz ayı başında aşırı sıcaklardan etkilenen New York’ta on binlerce kişi elektriksiz kaldı.
“Kasten öldürme” ve “birden fazla kişiye karşı gece vakti, konutta silahlı yağma” suçlamalarıyla yargılanan Ali Yamuç’un eşi Fatma Yamuç, üçüncü duruşmada beraat etti. Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 4’üncü Dairesi, Büyüknohutçu ailesinin istinaf talebini reddederek, Yamuç hakkındaki beraat kararını onadı. Büyüknohutçu ailesi de Yargıtay’a temyiz dilekçesi sunarak kararın bozulmasını talep etti. Katılımcıların pratik yapmalarını, pratik yaparken beliren sorular üzerine hep birlikte düşünmelerini sağlamak amacıyla atölyede çeşitli uygulamalara ve oyunlara da zaman ayırdık. İki haftaya yayılan oturumlarda bizimle birlikte olan sekiz katılımcı atölyenin bir devamı olarak Gezegen’de yayınlanacak bir haber hazırlayacak. Aynı zamanda 114 bin 683 hastaneye başvurusunun, 27 milyon 606 iş günü kaybının ve 231 milyon 333 bin hastanede geçirilen günün önlenebileceği belirtiliyor.
Kentin merkezi olarak kabul edilen Central Park’ta 37 santigrat dereceye kadar yükseldiği açıklandı. Kentin bazı bölgelerinde hissedilen hava sıcaklığının 42 santigrat dereceye kadar yükseldiği de belirtildi. ABD’nin batı yakasını etkileyen sıcak hava dalgası bölgede çok sayıda orman yangınına yol açtı. Ardından, birçok belediye tarafından sokak hayvanlarına karşı uygulanan şiddet ve işkence görüntüleri her gün sosyal medyaya düşmeye başladı. Gezegen platformu, gazetecilerin başta iklim ve ekoloji olmak üzere kamu sağlığı, emek, kentsel dönüşüm gibi alanlarda uzmanlaşmasını teşvik etmek amacıyla ilk fiziksel atölyesini İstanbul’da düzenliyor. ODTÜ Rektörü Mustafa Verşan Kök ilk kez 2016’nın Temmuz ayında, o dönemde yapılan rektörlük seçimlerinde 2. Sırada gelmesine rağmen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından atanmıştı.
BankTrack, tüm dünyada 200’ün üzerinde bankanın sürdürülebilirlik taahhütlerine uyup uymadıklarını ve yaptıkları “şüpheli anlaşmaları” takip ediyor. 2020’de kurulan ve kendini hem bir STK hem de bir düşünce kuruluşu olarak tanımlayan Paris merkezli Reclaim Finance ise bankaların yanı sıra finans kuruluşlarının yatırımlarını da mercek alıyor. Kuruluş örneğin dünyanın en büyük varlık yönetimi şirketi BlackRock’ın, söyleminin aksine kömüre 85 milyon dolar yatırım yaptığını ortaya koydu. Toplumsal denetimi çok daha zor, tek öncelikleri kâr ve paribahis olan bankaların fosil yakıt projelerine ve şirketlerine yatırım kolaylıkları sağlamaları nasıl önlenebilir? Burada da iklim savunucuları bankaların yatırımlarını izleme ve onları ifşa etme yolunu seçiyor. Ayrıca etik bankacılık gibi kazancı maksimize etmeye dayalı olmayan yepyeni modeller ortaya çıkıyor. İklim mücadelesinde sadece hükümetlerin değil, finans dünyasının da kazançlarının bir kısmından vazgeçerek dönüşmesi şart. Bir başka deyişle, gezegenin kurtuluşu iklimi bu hâle getiren ekonomik sistemin değişmesini gerektiriyor. 11 soruda, bankaların fosil yakıt yatırımlarını mercek altına alıyoruz.
Ocak 2021’de Grist’in internet sitesinde yayınlanan Nathanael Johnson’ın haberine göre ise tüm ışıltılı reklamların ve vaatlerinin aksine, Coca-Cola ve Google gibi firmalar Amerikan Kongresi’nde iklim ajandasının ilerletilmesi konusunda sessiz kalmayı tercih ediyorlar. Dolayısıyla ortaya konan net sıfır emisyon hedeflerinin toplumun ve medyanın denetimine tabi tutulması şart. Ayrıca, Paris Anlaşması’nın bağlayıcı özelliği iklim hareketinin taleplerine de bir zemin oluşturuyor. Dahası, net sıfır emisyon hedefine 2030’a kadar ulaşılabilmesi için birçok ülkede iklim aktivistleri ulusal ve yerel yönetimlere İklim Acil Durumu ilan etmeleri yönünde çağrı yapıyorlar. Ayrıca, net sıfır emisyon hedefinin temelini oluşturan prensipler birtakım genellemelere dayanıyor. Bitkilerin ve toprağın atmosfere salınan fosil yakıt kaynaklı gazları yakalama kabiliyeti, “net sıfır” hesaplamalarında öngörülen kapasiteden sınırlı. Giderek daha fazla gördüğümüz şekilde şirketlerin ürünlerini veya faaliyetlerini “karbon nötr” olarak pazarlamaları ise temelde yanıltıcı. Bu genellemelerin içerdikleri mitler hakkında, petrokimyadan tarıma birçok alanda uzmanlık sahibi 41 bilim insanının kaleme aldığı “net sıfır emisyon ve karbon telafisi hakkında çökertilmiş 10 mit” adlı metni (İngilizce) okumanızı öneririz. Bunların başında en doğal ve düşük maliyetli çözümlerden biri olan ağaç dikmek ve tabiatın, özellikle de biyosfer rezervi olarak belirlenen bölgelerin korunması geliyor. Bu çerçevede kendilerine net sıfır emisyon hedefi koyan ülkelerin ya da uluslararası şirketlerin, ağaç dikme programlarına yatırım yapmak suretiyle karbon yakalanmasına katkı sağlamayı taahhüt ettiklerini görmek mümkün. Atmosfere yayılan sera gazının karbon yakalama çözümleriyle denkleştirilmesine “karbon telafisi” (carbon offset) adı veriliyor.
Hele ki doğal kaynakların korunmak yerine, ticari kâr amacıyla kendi çıkarları için kullanılmak üzere şirketlere tahsis edildiği ülkelerde. Farklı ülkelerde doğa savunucuları ve yerel yurttaş hareketi üyelerinin birbirlerine benzer saldırılara uğradığını görüyoruz. Geçtiğimiz 1 Nisan’da, sivil itaatsizlik eylemlerini benimseyen Yokoluş İsyanı aktivistleri HSBC ve Barclays’in Londra merkezleri önünde protestolar düzenleyerek bu bankaların tahripkâr fosil yakıtları projelerine yatırım desteği vererek büyük kârlar elde etmeyi sürdürmelerini kınadı. Protestolardan bir ay sonra, Yokoluş İsyanı’nın eş-kurucularından ve Para İsyanı hareketinin öncülerinden Gail Bradbrook sabah saatlerinde evinde gözaltına alındı ve bir gün boyunca sorguya çekildi. Batıda kamuya açık alanlarda yapılan protestolarda, özellikle de doğa ve iklim savunucularına karşı polisin gözaltılara başvurması ender rastlanan, olağanüstü bir durum. Davada ortaya çıkan önemli delillerden biri Ali Yamuç’un eşi Fatma Yamuç’a intihar öncesinde gönderdiği bir mektuptu. Bahçeci Mermer şirketinin sahibi Necmi Bahçeci’ye yönelik yazılan mektupta “anlaşıp konuştuğumuz gibi eğer 10 gün içerisinde 100 bin TL’yi eşim olan (Fatma Yamuç’a) vermezseniz Ali Ulvi Büyüknohutçu cinayetinden sizler de benim kadar sorumlu olursunuz” ifadeleri yer alıyordu. Savcılık ise tüm bu gelişmelere karşın “mermer ocağı işletmelerinin ekonomik gelirinin belirli bir seviyede olduğunu” belirterek cinayetin arkasında azmettiren kişi ya da kişilerin olmadığını savundu. BM Habitat’ın verilerine göre dünyadaki enerjinin 78’ini şehirler tüketiyor. Atmosfere salınan sera gazlarının yüzde 60’ından da yine şehirler sorumlu. Net sıfır emisyona erişmek için birçok ülkenin ve kurumun hedef olarak belirlediği 2050 yılında 2.5 milyar kişinin şehirlerde yaşaması bekleniyor. Dolayısıyla belediyeler ve özellikle büyük metropoller sürdürülebilir bir şehircilik anlayışıyla sera gazı emisyon miktarının azaltılmasında çok önemli bir role sahip.
Bankanın azınlık ortağı konumunu olan Doğuş Grubu’nun ise otomotiv sektöründeki yatırımları bilindik. TEB’in bankaya logosunu veren azınlık ortağı BNP Paribas ise fosil yakıtlara en çok yatırım yapan bankalar listesinde 10. Konfeksiyon sektöründe, Giyim ve Tekstil İşçileri Sendikası’nın inisiyatifiyle ABD’nin ilk emek bankası olarak kapılarını açıyor. 1927’de ülkenin ilk kooperatif konut projesini finanse ediyor ve grev yapan işçiler için kredi desteği sağlıyor. Halen çoğunluk Birleşik İşçiler sendikasının olan banka 2011’deki “Wall Street’i İşgal Et” protestoları sırasında göstericilere lojistik destek verirken, bağışların toplandığı hesap da bu bankada açılmış.